TCK 214 Suç İşlemeye Tahrik Suçu ve Cezası: Alenen Kışkırtma ve Sorumluluk | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Toplumun barış ve düzen içinde yaşayabilmesi, kanunlara ve hukuk kurallarına genel bir riayete bağlıdır. Bu ortak barışı bozan sadece işlenmiş suçlar değil, aynı zamanda kişileri suç işlemeye yönelik açıkça kışkırtan, cesaretlendiren ve yasa dışılığa çağıran eylemlerdir. İfade özgürlüğünün bir sınırı olan bu tür kışkırtıcı eylemler, kamu düzeni için ciddi bir tehlike oluşturur. Türk Ceza Kanunu, bu tehlikeyi önlemek amacıyla, "Kamu Barışına Karşı Suçlar" bölümünde 214. maddede "Suç İşlemeye Tahrik" suçunu özel olarak düzenlemiştir. Bu suç, belirsiz sayıda kişiden oluşan halkı, kanunlara karşı gelmeye ve suç işlemeye alenen kışkırtmayı cezalandırır.
Bu makalede, TCK 214'te düzenlenen bu önemli kamu barışı suçunu, bu suçu belirli bir kişiyi suça yönlendiren "azmettirme"den ayıran temel farkları, suçun en ağır halini oluşturan halkı birbirini öldürmeye tahrik etme durumunu, tahrik sonucunda suç işlenirse failin nasıl sorumlu tutulacağını (TCK 214/3) ve suçun basın-yayın yoluyla işlenmesini ağırlaştıran ortak hükmü (TCK 218) detaylıca inceleyeceğiz. Bursa gibi sosyal ve siyasi dinamiklerin yoğun olduğu bir şehirde, bir toplumsal olay sırasında veya sosyal medya üzerinden yapılan provokatif bir çağrının ne kadar hızlı yayılabileceği ve ne tür tehlikeli sonuçlar doğurabileceği göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım başta olmak üzere Bursa'nın 17 ilçesindeki tüm vatandaşların, bu suçun unsurlarını ve ağır sonuçlarını bilmesi büyük önem taşımaktadır.
BÖLÜM 1: SUÇ İŞLEMEYE TAHRİK SUÇU NEDİR? (TCK m. 214)
Bu suç, eylemin vahametine ve sonuçlarına göre üç farklı fıkrada düzenlenmiştir.
a) Suçun Tanımı ve Korunan Hukuki Değer
Suç işlemeye tahrik, kanunların suç olarak tanımladığı bir fiilin işlenmesi için, belirsiz sayıda kişiye yönelik aleni bir kışkırtmada, çağrıda veya teşvikte bulunmaktır. Bu suçla korunan hukuki değer, toplumun huzur ve sükuneti, yani "kamu barışıdır." Kanun, suçların işlenmesini beklemeden, bu suça yönelik çağrının kendisini, yarattığı potansiyel tehlike nedeniyle cezalandırmaktadır.
b) Genel Tahrik Hali (TCK 214/1)
"(1) Suç işlemek için alenen tahrikte bulunan kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
- Fiil: Herhangi bir suçu (hırsızlık, mala zarar verme, yaralama vb.) işlemek için halka açık bir çağrı yapmaktır.
- "Alenen" Unsuru: Suçun oluşması için tahrikin, belirsiz sayıda kişi tarafından algılanabilir bir şekilde yapılması şarttır. Bir mitingde, bir sosyal medya platformunda, bir web sitesinde veya kalabalık bir caddede yapılan çağrılar bu kapsama girer.
- "Tahrik" Unsuru: Çağrının, soyut bir temenniden öte, dinleyenler veya okuyanlar üzerinde suç işleme yönünde bir etki yaratmaya elverişli, kışkırtıcı bir nitelikte olması gerekir.
- Ceza: 6 aydan 5 yıla kadar hapis.
c) En Ağır Hal: Halkı Birbirini Öldürmeye Tahrik (TCK 214/2)
- Fiil: Bu fıkra, toplumda bir iç savaş veya çatışma ortamı yaratmayı hedefleyen en vahim eylemi cezalandırır: Halkın bir kesimini, diğer bir kesimine karşı silahlandırarak, birbirlerini öldürmeleri için kışkırtmak.
- Ceza: 15 yıldan 24 yıla kadar hapis.
d) Tahrikin Sonuç Vermesi Hali (TCK 214/3)
"(3) Tahrik konusu suçların işlenmesi halinde, tahrik eden kişi, bu suçlara azmettiren sıfatıyla cezalandırılır."
- Kural: Bu, suçun en önemli hukuki sonucudur. Eğer failin TCK 214/1 kapsamındaki tahriki sonuç verir ve birileri bu çağrıya uyarak suç işlerse, tahrik eden kişi artık 6 aydan 5 yıla kadar hapisle değil, işlenen suçların cezası ne ise o suçlara "azmettiren" olarak katılmış gibi cezalandırılır.
- Örnek: Bir mitingde "gidin şu mağazaları yağmalayın" diye tahrikte bulunan bir kişi, eğer kalabalık bu çağrıya uyup mağazaları yağmalarsa, artık TCK 214'ten değil, işlenen her bir hırsızlık veya yağma suçunun azmettiricisi olarak çok daha ağır bir cezayla yargılanır.
BÖLÜM 2: ORTAK HÜKÜM VE YARGITAY UYGULAMASI
a) Basın ve Yayın Yoluyla İşlenmesi (Ortak Hüküm - TCK m. 218)
TCK 218. maddesi, bu suçun basın ve yayın yoluyla işlenmesini özel bir ağırlaştırıcı neden olarak düzenlemiştir.
- Kural: Eğer TCK 214'teki tahrik suçu, gazete, dergi, radyo, televizyon veya internet gibi basın ve yayın araçları kullanılarak işlenirse, verilecek ceza yarı oranına kadar artırılır.
- İstisna (İfade Özgürlüğü Güvencesi): Ancak aynı madde, "haber verme sınırlarını aşmayan ve eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamalarının" suç oluşturmayacağını belirterek basın ve ifade özgürlüğünü koruma altına almıştır.
b) Yargıtay'ın Yaklaşımı
- "Soyut Tehlike Suçu" Olması: Yargıtay, TCK 214/1'i bir "soyut tehlike suçu" olarak kabul eder. Yani, suçun oluşması için, yapılan tahrik sonucunda herhangi bir suçun işlenmesi şart değildir. Sadece suç işlemeye yönelik aleni bir çağrının yapılmış olması, kamu barışını tehlikeye attığı için suçun tamamlanması için yeterlidir.
- Azmettirmeden Farkı: Yargıtay, TCK 214'teki tahriki, TCK 38'deki "azmettirme"den net bir şekilde ayırır. Azmettirmede, fail belirli bir kişiyi, belirli bir suçu işlemeye ikna eder. Tahrikte ise, fail belirsiz sayıda kişiye, genel olarak suç işleme çağrısı yapar.
BÖLÜM 3: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: Suç işlemeye tahrik suçu, doğrudan kamu barışını hedef aldığı için;
- Şikâyete tabi değildir. Savcılık, suçu öğrendiği anda re'sen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- TCK 214/1 (Genel Hal): Ceza aralığı (6 ay - 5 yıl) geniştir. Sanığın sicili temiz ise ve tahrikin niteliği daha az vahim ise, mahkemenin 2 yıl veya altında bir ceza vermesi ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi kararı vermesi mümkündür. Ancak, şiddet içeren ciddi suçlara yönelik bir tahrikte hapis cezası riski yüksektir.
- TCK 214/2 (Ağır Hal): Cezanın alt sınırı 15 yıl olduğu için, HAGB veya erteleme kesinlikle mümkün değildir ve mahkûmiyet halinde çok uzun süreli bir hapis cezası kaçınılmazdır.
- TCK 214/3 (Azmettiren Olarak Sorumluluk): Fail, işlenen suçun cezası ne ise o cezayla (ağırlaştırılmış olarak) yargılanacağı için, sonuçları son derece ağır olabilir.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 214, ifade özgürlüğü ile kamu barışının korunması arasındaki hassas çizgiyi belirleyen son derece önemli bir ceza normudur. Bu madde, "sözlerin kurşun kadar tehlikeli olabileceği" durumları, yani kelimelerin ve çağrıların insanları suça yönlendirebildiği anları hedef alır. Özellikle sosyal medyanın bir anlık bir provokasyonla kitleleri harekete geçirebildiği günümüz dünyasında, bu suçun önemi ve caydırıcılığı daha da artmıştır.
Bursa'da yaşanan herhangi bir toplumsal gerginlik veya protesto sırasında, sosyal medya veya diğer platformlar üzerinden halkı suç işlemeye kışkırtan, şiddete veya yağmaya çağıran bir paylaşımda bulunmak, "ifade özgürlüğü" değil, ciddi hapis cezaları gerektiren bir suçtur. Unutulmamalıdır ki, bu çağrıya uyulup bir suç işlenmesi halinde, tahrik eden kişi o suçun azmettiricisi olarak doğrudan sorumlu tutulacaktır. Bu nedenle, kamuya açık yapılan her türlü beyanda, eleştiri sınırlarını aşarak suç işlemeye teşvik etme noktasına gelmemek, hem bireysel hem de toplumsal huzur için bir zorunluluktur. Bu suçla itham edilmeniz durumunda, ifadenizin niteliği ve kast durumunuzun tespiti için bir ceza avukatından hukuki destek almanız hayati önem taşır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
