TCK 220 Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma, Yönetme ve Üye Olma Suçu ve Cezası | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Toplum düzenini ve kamu güvenliğini en derinden sarsan tehditlerin başında, bireysel suçluluğun ötesine geçerek, belirli bir hiyerarşi ve devamlılık içinde suç işlemeyi meslek edinen organize yapılar gelir. Türk Ceza Kanunu, bu organize suçlulukla mücadele etmek amacıyla, 220. maddesinde "Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma" suçunu özel olarak düzenlemiştir. Bu madde, sadece örgütün işlediği suçları (hırsızlık, uyuşturucu ticareti, yağma vb.) değil, bizatihi bu suçları işlemek için bir araya gelme, bir yapı oluşturma ve bu yapıya dahil olma eylemlerini de başlı başına ve ağır bir suç olarak kabul eder.
Bu makalede, TCK 220'de düzenlenen bu çok katmanlı suçu, örgütün kurucusu, yöneticisi, üyesi veya örgüte yardım eden kişi olmanın hukuki sonuçlarını, cezayı ağırlaştıran nitelikli halleri ve en önemlisi, bir sanığın kaderini tamamen değiştirebilecek, tam cezasızlıktan ciddi ceza indirimlerine kadar geniş bir yelpaze sunan özel "Etkin Pişmanlık" (TCK 221) kurumunu detaylıca inceleyeceğiz. Bursa gibi büyük bir metropolde, ekonomik ve sosyal yapının karmaşıklığı içinde çeşitli organize suç gruplarının faaliyet göstermesi bir risktir. Bursa Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele (KOM) Şube Müdürlüğü'nün periyodik operasyonları, bu suçun ciddiyetini ve devletin bu konudaki kararlılığını göstermektedir. Bu nedenle Bursa'nın 17 ilçesindeki tüm vatandaşların, bu ağır suçun unsurlarını ve sonuçlarını bilmesi büyük önem taşır.
BÖLÜM 1: SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜT KURMA SUÇU NEDİR? (TCK m. 220)
Bu suç, örgüt içindeki role göre farklı şekillerde cezalandırılır. Ancak Yargıtay'ın bir yapıyı "örgüt" olarak kabul etmesi için aradığı temel şartlar şunlardır:
- Üye Sayısı: En az üç veya daha fazla kişiden oluşmalıdır.
- Süreklilik: Suç işleme amacı etrafında fiili bir birleşmenin devamlılık göstermesi gerekir. Anlık bir suç için bir araya gelme (iştirak) örgüt sayılmaz.
- Hiyerarşik Yapı: Üyeler arasında gevşek de olsa bir astlık-üstlük ilişkisi, iş bölümü bulunmalıdır.
- Elverişlilik: Örgütün yapısı, üye sayısı, araç ve gereçleri itibarıyla amaçlanan suçları işlemeye elverişli olması gerekir.
a) Örgüt Kurucusu veya Yöneticisi Olmak (TCK 220/1)
- Fiil: Kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla bir örgütü kuran veya yöneten kişilerdir.
- Ceza: 4 yıldan 8 yıla kadar hapis.
b) Örgüt Üyesi Olmak (TCK 220/2)
- Fiil: Kurulmuş olan bir suç örgütünün hiyerarşik yapısına bilerek ve isteyerek dahil olan kişilerdir.
- Ceza: 2 yıldan 4 yıla kadar hapis.
c) Örgüte Bilerek ve İsteyerek Yardım Edenler (TCK 220/7)
- Fiil: Örgütün hiyerarşik yapısına dahil olmasa da, onun bir suç örgütü olduğunu bilerek ve isteyerek ona yardım (yer sağlama, para aklama, lojistik destek, avukatlık hizmetini kötüye kullanma vb.) eden kişilerdir.
- Ceza: Bu kişiler, örgüt üyesi olarak (2-4 yıl hapis) cezalandırılır. Ancak yapılan yardımın niteliğine göre cezada üçte birine kadar indirim yapılabilir.
BÖLÜM 2: CEZAYI AĞIRLAŞTIRAN NİTELİKLİ HALLER VE ÖZEL SORUMLULUK
- Örgütün Silahlı Olması (m. 220/3): Eğer örgüt, amaçlanan suçları işlemede kullanılacak silahlara sahipse, yukarıdaki tüm cezalar dörtte birinden yarısına kadar artırılır.
- Örgüt Faaliyetiyle Suç İşlenmesi (İçtima Kuralı - m. 220/4): Örgüt üyeleri, örgüt faaliyeti çerçevesinde bir suç (hırsızlık, yağma vb.) işlerlerse, hem bu suçtan hem de ayrıca örgüt üyeliği/yöneticiliği suçundan ayrı ayrı cezalandırılırlar.
- Örgüt Yöneticisinin Özel Sorumluluğu (m. 220/5): Bu, en ağır sorumluluk hallerinden biridir. Örgüt yöneticileri, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen bütün suçlardan dolayı, sanki o suçu bizzat kendileri işlemiş gibi ayrıca fail olarak cezalandırılır.
- Örgüt Propagandası Yapmak (m. 220/8): Örgütün cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek şekilde propagandasını yapmak ayrı bir suçtur ve 1 yıldan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılır.
BÖLÜM 3: CEZADAN KURTULMA VEYA İNDİRİM: ETKİN PİŞMANLIK (TCK m. 221)
Kanun koyucu, örgütlü suçlarla mücadelede en etkili yolun örgütü içeriden çökertmek olduğunu bildiği için, pişmanlık gösterip bilgi veren failler için çok kapsamlı bir etkin pişmanlık kurumu düzenlemiştir.
a) Tam Cezasızlık Halleri
Aşağıdaki durumlarda faile hiç ceza verilmez:
- Liderler İçin (m. 221/1): Örgütü kuran veya yönetenler, henüz bir suç işlenmeden ve soruşturma başlamadan önce örgütü dağıtırsa veya dağılmasını sağlarsa.
- Üyeler İçin (m. 221/2): Örgüt üyesi, herhangi bir suçun işlenişine katılmadan gönüllü olarak örgütten ayrıldığını resmi makamlara bildirirse.
- Suç İşlemeden Yakalanan Üye İçin (m. 221/3): Üye, bir suça karışmadan yakalanır ancak pişmanlık duyarak örgütün çökertilmesine elverişli bilgi verirse.
- Gönüllü Teslim Olup Bilgi Verme (m. 221/4): Kurucu, yönetici, üye veya yardım eden kişi, gönüllü olarak teslim olup örgütün yapısı ve işlenen suçlar hakkında bilgi verirse.
b) Cezada İndirim Hali
- Yakalandıktan Sonra Bilgi Verme (m. 221/4): Kişi yakalandıktan sonra, örgütün yapısı ve suçları hakkında bilgi verirse, hakkında örgüt suçundan verilecek cezada üçte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır.
BÖLÜM 4: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: TCK 220'de düzenlenen suçlar, kamu düzenini en ağır şekilde tehdit ettiği için;
- Şikâyete tabi değildir.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- Cezaların alt sınırları dahi (üye için 2 yıl, yönetici için 4 yıl) yüksek olduğundan, bu suçtan mahkûmiyet halinde Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi kararları verilmesi çok istisnai durumlar dışında mümkün değildir.
- Örgütlü suçlardan verilen mahkûmiyetler, genellikle fiilen infazı gerekecek uzun süreli hapis cezaları ile sonuçlanır. İnfaz oranı, örgütün işlediği suçların niteliğine göre (uyuşturucu veya terör suçları ise 3/4, diğerleri için genellikle 2/3) değişebilir.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma, yönetme veya üye olma suçu, Türk Ceza Kanunu'ndaki en ciddi ve sonuçları en ağır suç tiplerinden biridir. "Bir şey olmaz" düşüncesiyle veya arkadaş çevresinin etkisiyle girilen bir yapı, kişinin hayatını on yıllarca sürecek bir hapis cezasıyla karartabilir. Kanun, örgüt yöneticilerine işlenen tüm suçların sorumluluğunu yüklerken, en küçük bir yardımı dahi örgüt üyeliğiyle eşdeğer tutarak bu tür yapılara katılımın her seviyesini caydırmayı amaçlamaktadır.
Bu karanlık tablo içerisindeki tek ve en önemli ışık, TCK 221'deki etkin pişmanlık hükümleridir. Bu hükümler, bu yola girmiş kişilere, adaletle iş birliği yaparak cezadan tamamen kurtulma veya cezalarında çok büyük bir indirim alma imkânı sunmaktadır. Bursa'da böyle bir yapının içindeyseniz veya bu suçla itham ediliyorsanız, karşı karşıya olduğunuz riskin büyüklüğü nedeniyle bir an bile kaybetmemelisiniz. Bir ceza avukatından derhal hukuki destek alarak, özellikle etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanma koşullarını değerlendirmeniz, bu zorlu süreçte atılacak en doğru ve en acil adımdır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
