TCK 200 Sahte Para Basma Alet ve Malzemeleri Suçu ve Cezası: Kalpazanlık ve Hazırlık Hareketleri | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Kamu güvenine ve ekonomik düzene yönelik en ciddi tehditlerden biri olan kalpazanlık, yani parada sahtecilikle mücadele, sadece sahte paranın piyasaya sürülmesinin engellenmesiyle sınırlı değildir. Ceza hukuku, bu suçla daha etkin bir mücadele yürütebilmek için, suçun işlenmesinden bir önceki aşamayı, yani sahte para ve kıymetli damga üretmek için kullanılan alet ve malzemelerin tedarik zincirini de hedef alır. Türk Ceza Kanunu'nun 200. maddesinde düzenlenen "Para ve Kıymetli Damgaları Yapmaya Yarayan Araçlar" suçu, bu çerçevede, kalpazanlığın "mutfağını" oluşturan bu hazırlık hareketlerini, başlı başına ve ağır bir suç olarak tanımlamıştır.
Bu makalede, TCK 200'de düzenlenen bu özel "hazırlık hareketi" suçunu, bu suçu parada sahtecilik (TCK 197) ve kıymetli damgada sahtecilik (TCK 199) suçlarından ayıran temel farkları, suçun oluşması için Yargıtay'ın aradığı "elverişlilik" şartını ve hukuki sonuçlarını detaylıca inceleyeceğiz. Gelişmiş bir sanayi ve matbaacılık altyapısına sahip olan Bursa gibi bir şehirde, yüksek kaliteli baskı yapabilen alet ve malzemelere erişim mümkündür. Bu durum, bu tür ekipman ve malzemelerin yasa dışı amaçlarla kullanılma riskini de beraberinde getirir. Bu nedenle Bursa'nın 17 ilçesindeki ilgili tüm sanayici, esnaf ve vatandaşların bu hukuki düzenlemeyi bilmesi, farkında olmadan bu ağır suçun bir parçası olmalarını engellemek adına büyük önem taşımaktadır.
BÖLÜM 1: SAHTE PARA BASMA ALETLERİ SUÇU NEDİR? (TCK m. 200)
Madde 200- (1) Paralarla kıymetli damgaların üretiminde kullanılan alet veya malzemeyi izinsiz olarak üreten, ülkeye sokan, satan, devreden, satın alan, kabul eden veya muhafaza eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
a) Suçun Tanımı ve Amacı (Ön Hazırlık Hareketi Suçu)
Bu suç, para ve kıymetli damga sahteciliğinde kullanıldığı bilinen özel alet veya malzemelerin, yetkili makamlardan izin alınmaksızın üretilmesi, ticaretinin yapılması veya bulundurulmasıdır. Bu suçun en önemli özelliği, "bağımsız bir ön hazırlık hareketi suçu" olmasıdır. Normalde bir suça hazırlık yapmak cezalandırılmazken, kanun koyucu, parada sahteciliğin yarattığı büyük tehlike nedeniyle, daha bu aşamayı, yani henüz tek bir sahte banknot bile basılmamış olsa dahi, bu işe yarayan aletlere sahip olmayı başlı başına bir suç olarak kabul etmiştir.
b) Suçun Konusu: "Alet veya Malzeme"
Suçun konusu, sahtecilik eylemini gerçekleştirmeye yarayan her türlü teknik araç ve materyaldir. Yargıtay kararları ve uygulamada bu kapsama giren en yaygın örnekler şunlardır:
- Para veya pul basımında kullanılan özel metal kalıplar, klişeler, baskı plakaları.
- Gerçek paranın yapımında kullanılan veya onu taklit eden özel nitelikteki kâğıtlar (filigranlı, pamuk esaslı vb.).
- Paraların veya pulların üzerindeki emniyet şeridi, hologram gibi güvenlik unsurları veya bunları taklit etmeye yarayan malzemeler.
- Sahtecilikte kullanılan özel formüllü mürekkepler ve kimyasallar.
- Sadece sahtecilik amacıyla kullanıldığı açıkça belli olan yüksek çözünürlüklü özel tarayıcı, yazıcı ve bilgisayar programları.
Sıradan bir ofis tipi yazıcı veya fotokopi kağıdı, tek başına bu suçu oluşturmak için yeterli kabul edilmez.
c) Suçun Hareket Unsurları
Kanun, bu alet ve malzemelerin yasa dışı tedarik zincirinin her halkasını ayrı ayrı suç olarak tanımlamıştır: Üretmek, ülkeye sokmak (ithal etmek), satmak, devretmek, satın almak, kabul etmek veya muhafaza etmek (saklamak).
BÖLÜM 2: YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMADAKİ ÖNEMLİ NOKTALAR
- Alet/Malzemenin "Elverişlilik" Şartı: Bu suçun oluşabilmesi için en temel ve mutlak şart, ele geçirilen alet ve malzemelerin, sahte para veya kıymetli damga üretmeye "elverişli" olmasıdır. Yani, bu aletlerle üretilecek sahte paranın, TCK 197'de aranan "aldatma kabiliyetine" sahip olması gerekir. Ele geçirilen aletlerin bu nitelikte olup olmadığı, her davada mahkeme tarafından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası veya Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nden alınacak bir bilirkişi raporu ile kesin olarak tespit edilir. Rapor, aletlerin sahteciliğe elverişli olmadığını belirtirse, suç oluşmaz.
- Kast Unsuru: Failin, bu alet ve malzemelerin para veya kıymetli damga sahteciliğinde kullanıldığını veya bu amaçla üretildiğini bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir. Bir matbaa malzemesi satıcısının, sattığı özel bir kağıdın bu amaçla kullanılacağını bilmeden satması durumunda kast unsuru oluşmaz. Kast, genellikle ele geçirilen diğer malzemeler (kalıplar, mürekkepler vb.) ve olayın bütünlüğü içinde değerlendirilir.
- Suçların İçtimaı (Birleşmesi): Eğer bir kişi, bu alet ve malzemeleri bulundurmanın (TCK 200) yanı sıra, bu aletlerle fiilen sahte para veya damga üretmişse (TCK 197 veya 199), "fikri içtima" kuralı gereği faile sadece daha ağır cezayı öngören suçtan, yani TCK 197 veya TCK 199'dan ceza verilir. TCK 200, genellikle sahtecilik eylemi tamamlanmadan, hazırlık aşamasında yakalanan failler için uygulanır.
BÖLÜM 3: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: TCK 200'de düzenlenen suç, doğrudan kamu güvenini ve ekonomik düzeni hedef aldığı için;
- Şikâyete tabi değildir. Savcılık, suçu öğrendiği anda re'sen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- Suçun cezası bir yıldan dört yıla kadar hapis VE adli para cezasıdır.
- Ceza aralığı göz önüne alındığında, sanığın sicili temiz ise ve eylem alt sınıra yakınsa (örneğin 2 yılın altında) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi kararları verilmesi mümkündür.
- Ancak, suçun vahameti, ele geçirilen aletlerin niteliği ve kurulmuş olan düzeneğin büyüklüğü gibi faktörler göz önüne alındığında, mahkemelerin hapis cezasına hükmetmesi ve bu cezanın (2 yılı aşması halinde) fiilen infaz edilmesi kuvvetle muhtemeldir. Ayrıca hükmedilen adli para cezası da önemli bir yaptırımdır.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 200, kalpazanlıkla mücadelenin en önemli yasal dayanaklarından biridir. Bu madde, sahtecilik eylemi henüz tamamlanıp piyasaya sahte para sürülmeden, yani kamu güveni ve ekonomi fiilen bir zarara uğramadan, tehlikenin kaynağında kurutulmasını amaçlayan proaktif bir ceza normudur. Sahte para basımında kullanılabilecek alet veya malzemeleri izinsiz olarak bulundurmak, tek başına, ciddi hapis ve adli para cezaları gerektiren ağır bir suçtur.
Bursa'da matbaacılık, kimya, metal işleme veya bilişim sektörlerinde faaliyet gösteren bir işletme sahibiyseniz, sattığınız veya ürettiğiniz malzemelerin potansiyel kötüye kullanım alanları konusunda dikkatli olmanız, şüpheli talepleri yetkili makamlara bildirmeniz, hem toplumsal bir sorumluluk hem de kendinizi olası bir hukuki ithamdan korumak için önemlidir. Bu suçla itham edilmeniz durumunda, davanın sonucunu ele geçirilen aletlerin niteliğine ilişkin alınacak teknik bilirkişi raporu belirleyeceğinden, sürecin en başından itibaren uzman bir ceza avukatından hukuki destek almanız hayati önem taşımaktadır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
